Donderdag 24 september kregen we een eerste les over het transport en art handling van museale voorwerpen. Om een beeld te krijgen van hoe zo’n transport wordt aangepakt bekeken we twee filmpjes. Ze gingen over de verhuizing van de collectie van het Zoölogisch Museum naar Naturalis in Leiden. Dit was een grootschalige operatie die een half jaar duurde. Op de beelden zag je hoe het transportbedrijf potjes op ‘sterk water’ (alcohol) inpakte, en hoe de collectie opgezette dieren werd vervoerd.
We keken met het oog van een toekomstig collectiebeheerder naar de werkwijze en zagen dat er verschillende hulpmiddelen werden gebruikt, maar dat niet altijd alle veiligheidsvoorschriften werden nageleefd. Bij het uitpakken van de opgezette dieren werden bijvoorbeeld geen handschoenen gedragen, terwijl de formaldehyde waarmee de objecten zijn behandeld niet al te best is voor de gezondheid. Verder zag je dat de rolcontainers niet volgens de voorschriften waren ingesnoerd, en zag je hoe iemand zichzelf bij het tillen overschatte. Het ging maar net goed!
Deze operatie was zo omvangrijk, dat het misschien niet haalbaar is om alles exact volgens de regels te doen, maar als transporteur moet je hier natuurlijk wel naar streven.
Om de glazen potjes met de inhoud te beschermen werden ze in kratten gezet en werd er soepel ribbelkarton tussen de potjes gevlochten, zodat ze elkaar niet stuk stootten. Als je ze niet teveel ruimte geeft in het krat, bouwen ze bij eventuele verschuiving niet genoeg kracht op om hard op een ander potje te botsen.
Opgezette dieren en skeletten werden met spanbanden en plastic omwonden en eerst naar de vriescel gebracht om daar een weekje te vertoeven op ten minste -20 graden Celsius. De bedoeling is dat eventueel ongedierte dan is uitgeroeid samen met de poppen, larven en de eitjes.
Gezamenlijk stelden we een stappenplan op voor het inpakken van objecten. Belangrijke factoren zijn het materiaal, het gewicht en de afmetingen. Hoe zit het object in elkaar? Is er schade waar je rekening mee moet houden? Vraagt het object om bepaalde klimaateisen?
Met een zelfgekozen object, in mijn geval een wajangpop, werden we meteen in het diepe gegooid. De opdracht was om je object zo in te pakken dat het klaar was om vervoerd te worden naar het depot. De tijd was kort, dus ik ging snel aan de slag. Ik richtte me er vooral op dat de pop met zijn bungelende armen niet in de knoop zou raken, en dat de houten stokjes aan de armen niet konden breken. Op de foto zie je hoe ik de pop op een stuk ‘eiermat’ heb gelegd, en de beweeglijkheid heb beperkt met tie rips. We moesten ‘iets met karton’ doen, zodat onze handvaardigheid kon worden beoordeeld, dus ik besteedde ook enige aandacht aan een kartonnen doos. Het was leuk om te zien hoe iedereen op zijn eigen manier een creatieve oplossing had bedacht.
Inpakken van de wajangpop
Als ultieme proef moest iemand anders jouw voorwerp uitpakken. Mij wajangpop bleek lastig los te krijgen, vanwege de tie rips. Hiervoor had ik beter iets anders kunnen gebruiken. Nog beter was geweest als ik de pop staande had vervoerd, door de houten pen en de stokjes aan de armen in foam te prikken. Dat is een goede tip voor een volgende keer!
Gelukkig was dit nog maar een proef, en verpakken zal nog vaker terugkomen in de opleiding. En één van de examens waar we naartoe werken is het maken van een depotsteun voor een specifiek object.
Laura Smulders Collectiebeheer 